การตัดสินว่าเครื่องมือหรือคุณภาพของการวัดนั้นดีหรือไม่ดีต้องอาศัยสิ่งหนึ่งในการตัดสินใจ นั่นก็คือสิ่งที่เรียกว่า “เกณฑ์การยอมรับ” เราจึงต้องมาทำความรู้จักก่อนว่าเกณฑ์การยอมรับคืออะไร และมีวิธีตั้งเกณฑ์การยอมรับนี้อย่างไร
ความคลาดเคลื่อนที่ยอมรับได้ หรือเกณฑ์ยอมรับของเครื่องมือ
ความคลาดเคลื่อนที่ยอมรับได้ หรือเกณฑ์ยอมรับของเครื่องมือสอบเทียบ กำหนดขึ้นเพื่อควบคุมหรือทวนสอบความแม่นของผลการวัดจากเครื่องมือดังกล่าว ว่ายังมีความสอดคล้องกับความต้องการหรือเป็นไปตามมาตรฐานที่เกี่ยวข้องอยู่หรือไม่
ความคลาดเคลื่อนที่ยอมรับได้ หรือเกณฑ์ยอมรับของเครื่องมือ กำหนดจากอะไร
- กำหนดจากมาตรฐานของการทดสอบต่างๆ
- กำหนดจาก Spec ของเครื่องมือ ตามคู่มือผู้ผลิตเครื่องมือ
- กำหนดตามความเหมาะสมเพื่อให้สอดคล้องกับงานที่ใช้
หมายเหตุ: ความคลาดเคลื่อนที่ยอมรับได้ หรือเกณฑ์ยอมรับของเครื่องมือ เป็นค่าที่รวม Uncertainty แล้ว
การกำหนดค่าความคลาดเคลื่อนที่ยอมรับได้ หรือเกณฑ์ยอมรับของเครื่องมือ
- กำหนดจากมาตรฐานของการทดสอบต่างๆ เช่น ค่าความคลาดเคลื่อนที่ยอมรับได้จากมาตรฐาน ECRI Standard
| ชื่อภาอังกฤษ | ชื่อภาษาไทย | Using Rang | Error Limit |
| Autoclave | เครื่องนึ่งฆ่าเชื้อ | 121 °C | ± 2.0 °C |
| Centrifuge | เครื่องปั่นแยกสาร | 2,800 RPM | ± 10 % Speed |
| Hematocrit Centrifuge | เครื่องปั่นแยกเม็ดเลือด | 10,000 RPM | ± 10 % Speed |
| Blood Bank Refrigerator | ตู้เย็นเก็บเลือด, เวชภัณฑ์, เก็บน้ำยา | 2-8 °C | ± 1 °C |
| Weight Scale Digital Chemical | เครื่องชั่งน้ำหนักสารเคมี แบบดิจิตอล | 5 g - 1 Kg | ± 5 % Weight |
| Auto pipette | เครื่องดูดจ่ายสารละลายอัตโนมัติ | - | ± 10 % |
- กำหนดจาก Spec ของเครื่องมือ ที่ผู้ผลิตเครื่องมือระบุ
เช่น Accuracy of Temperature Data Logger Manufacturer: Ebro Model: EBI 20-T1
= ±0.5 °C (-20 °C to +40 °C) ±0.8 °C for the remaining measuring range
กำหนดเกณฑ์ยอมรับ = ±0.65 °C รวมค่า Uncertainty (-20 °C to +40 °C); ±0.95 °C รวมค่า Uncertainty
(for the remaining measuring range)
- กำหนดตามความเหมาะสมเพื่อให้สอดคล้องกับงานที่ใช้
ค่าความคลาดเคลื่อนที่ยอมรับได้ต้องสอดคล้องกับคุณภาพของกระบวนการ โดยต้องใช้หลักการของ ISO 10012 ซึ่งกำหนดว่าเกณฑ์ความคลาดเคลื่อนที่ยอมรับได้ของเครื่องมือวัดต้องดีกว่า 3 - 10 เท่า ของเกณฑ์ความคลาดเคลื่อนที่ยอมรับได้ของสิ่งที่ถูกวัด โดยทั่วไปนิยมตั้งเกณฑ์การยอมรับของเครื่องมือวัดให้ดีกว่า 4 เท่า
เช่น vernier ความละเอียด 0.01 mm ใช้วัดชิ้นงานที่มีขนาด 20 mm ± 0.1 mm ค่าความคลาดเคลื่อนที่ยอมรับได้ กำหนดจากโดยใช้เกณฑ์การยอมรับของเครื่องมือวัด (vernier) ดีกว่าเกณฑ์การยอมรับของชิ้นงานที่ 4 เท่า ดังนั้น จะคำนวนค่าเกณฑ์การยอมรับของเครื่องมือวัด (vernier) ได้ = ±0.1/4 = ±0.025 mm (ความคลาดเคลื่อนรวมค่า Uncertainty)
เอกสารอ้างอิง
- เอกสารประกอบการอบรม เรื่องการใช้งานและการทวนสอบเทอร์โมมิเตอร์อย่างถูกวิธีเพื่อพัฒนาอุตสาหกรรม จัดโดยสถาบันมาตรวิทยาแห่งชาติ
- เอกสารประกอบการอบรม เรื่องการสอบเทียบเครื่องมือ คือโอกาสพัฒนายอดฮิต จัดโดยสถาบันมาตรวิทยาแห่งชาติ
- เอกสารประกอบการอบรม เรื่องการจัดการเครื่องมือวัดอุณหภูมิ และการอ่านตีความใบรับรองผลการสอบเทียบ จัดโดยศูนย์ทดสอบและมาตรวิทยา สถาบันวิจัยวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีแห่งประเทศไทย
